Het boek van Michael Wolff, ‘Fire and fury’, over het eerste jaar van Donald Trump in het Witte Huis, is bliksemsnel in het Nederlands vertaald. Uitgeverij Prometheus zette zes vertalers aan het werk en nu, binnen een maand na verschijnen in de Verenigde Staten, ligt de Nederlandse vertaling in de boekwinkel. Met een Nederlandse titel: Vuur en woede.
Geen fire and fury
Waarom is de titel niet onvertaald gelaten? ‘Fire and fury’ ligt goed in het gehoor, het allitereert en het is bekende retoriek. Trump beloofde Noord-Korea afgelopen najaar ‘fire and fury’. Toen hij dat deed ervaarde ik dat als onheilspellend, ik voelde enige angst. “Het zal toch niet…..” Ik voelde er wat bij. Heeft de marketeer van de uitgeverij niet gewezen op dit voordeel van het sterke merk ‘Fire and fury’?
Verrassend dus, een volbloed Nederlandse titel. Heel goed ook. Maar, volgende punt, is het wel een goede vertaling? Had het niet ’toorn’ moeten zijn? Of drift, furie, razernij? Toorn is te ouderwets – ‘Fire and fury’ lijkt bijbeltaal, het doet denken aan de manier waarop er vooral in het Oude Testament over de wraak van God gesproken wordt (voor de bijbellezers: vergelijk Jesaja 66:15). ‘Vuur en toorn’ lijkt hoe dan ook geen titel voor een bestseller.
Razernij
Drift – valt af, heeft ook andere betekenissen. Furie – niet gangbaar genoeg, en ‘vuur en furie’ is niet zo mooi. Razernij – dat is een kandidaat. ‘Vuur en razernij’: prachtig, mooi ritme. Krachtig ook. Razernij is ’tomeloze woede’ volgens Van Dale. Dat past bij de oorspronkelijke uitspraak van Trump, over Noord-Korea.
Maar het werd ‘Vuur en woede’. Daarin ontbreekt de emotie van het origineel. ‘Fire and fury’ is vreeswekkender, retorisch sterker. ‘Vuur en woede’, ach ja. Doe normaal.