In 2013 zou de beslissing vallen. Werd het een smartphone (eindelijk!) of wachtte ik af tot mijn eenvoudige Nokia-tje de geest zou geven? Probleem: dat gaat niet gebeuren, hij lijkt wel het eeuwige leven te hebben.Ondertussen hadden mijn huisgenoten allemaal hun eerste smartphone, en was ik er getuige van hoe deze minicomputers, een en al verleiding als ze zijn, de volledige aandacht van hun bezitter opeisen. Zoals ik vroeger de hele dag verzonken kon zijn in een boek, zo verdwijnt de Homo telephonens in zijn apparaat. Naar buiten kijken in de trein ho maar.
De Fairphone diende zich aan. Een smartphone die zo eerlijk mogelijk wordt geproduceerd, bijvoorbeeld niet met grondstoffen verkregen van warlords in Congo. Eind dit jaar komt hij uit. Dat is natuurlijk leuk voor de goedwillende twijfelaar die ik ben. Hoef ik niet te buigen voor Apple of Samsung, maar kan ik zelfs bij het kopen van een smartphone mijn eigen eenzame weg gaan.
De twijfel bleef. Ik zit al de hele dag te werken achter de computer, wat moet ik met een smartphone? Las een moeilijk maar mooi stuk van Jonathan Franzen in the Guardian, ‘What’s wrong with the modern World’, waarin hij enkele dikke vraagtekens plaatst bij ‘ons onverzadigbare technoconsumentisme’. Dat er vervolgens op het internet in vele toonaarden gehakt van gemaakt werd, deed mijn sympathie alleen toenemen. Jongstleden zaterdag stond er een stuk in Trouw over jongeren die geen smartphone willen hebben, en het ook doen met een Nokia-tje. Leuk.
Doorbraak
Toen verscheen er in de Verenigde Staten een gloednieuw en veelbelovend studieboek. Het bleek als e-boek veel minder dollars te kosten dan op papier. Een aanbieding van mijn dagblad hielp mij over de streep: ik kocht een e-reader, de Kobo touch. Geweldig en rustig scherm, heerlijk om te lezen, makkelijke bediening. Er kan een hele boekenkast op. En als ik met mijn wijsvinger op een woord ga staan, komt de woordenboekomschrijving in beeld! Geweldig is ook dat veel klassiekers gratis te downloaden zijn. Nieuwe film, gebaseerd op ‘What Maisie knew’ van Henry James? Het boek is gratis te downloaden. Evenals bijvoorbeeld‘On the origin of species’ van Charles Darwin. Alles wat je zou willen lezen uit de Nederlandse literatuur van voor 1900 is beschikbaar. Het is een mer à boire.
Je kunt met een e-reader ook het internet op, maar het is in zwart-wit en lang niet zo geriefelijk als met een smartphone. Meer voor noodgevallen.
Het leest anders
Lezen met een e-reader is heel anders lezen dan met een echt boek. Ik lees boeken eigenlijk nooit van a tot z, bladzijde voor bladzijde. Krantenartikelen lees ik zelfs vaak achterstevoren. Wordt een pageturner saai, dan sla ik gauw tien bladzijden over. Als ik een thriller uitheb, ga ik het boek vaak nog een keer achterstevoren door, vooral als het een heel goed boek is. Wat lezen betreft ben ik een vrije jongen.
Dat werkt allemaal niet met lezen vanaf een scherm. Bladeren of, modern geformuleerd, ‘navigeren’ gaat veel moeilijker dan bij papieren boeken. Snel doorbladeren – bij studieboeken – of even de laatste bladzijde lezen – bij thrillers – is er niet bij. Ik kan ook niet een paginanummer opgeven en daar naartoe gaan. Een bladzijde uit een boek wordt al snel verdeeld in vier ‘deelbladzijden’ op het kleine scherm. Snel twee pagina’s terugbladeren is er dan ook niet bij. Noodoplossing: het e-boek lezen op je pc. Voor boeken met veel beeld is een e-reader niet geschikt. Te klein.
Speciaal voor de e-reader ontwikkel ik nu ander leesgedrag. Ik lees gedwee, bladzijde voor bladzijde. Want net als mijn Nokia-tje mag hij blijven, dit fantastische machientje.