Een jaar geleden overleed Wim van der Steen. Ik studeerde algemene biologie, maar studeerde bij hem af in de filosofie van de biologie. Dat kwam bij hem neer op het analyseren van argumentatie, consistentie van woordgebruik – kortom het nadenken over de basisbegrippen van de biologie. De evolutietheorie in mijn geval.
Dat afstuderen viel me niet helemaal mee. Ik was nog niet zo goed in het accepteren en benutten van kritiek. Daarnaast hadden we een meningsverschil over de grondslagen van de evolutiebiologie. Op zijn beurt stond hij ook niet helemaal open voor ideeën van mijn kant. Hoe dan ook: we bereikten elkaar niet. Ik kreeg uiteindelijk een 7, met als toevoeging de kwalificatie S.O.E.P.: sociaal, oprecht, eigenwijs en principieel. Dat had hij best goed gezien, maar de beoordeling viel me tegen. Nu denk ik: wat weet je nou helemaal als je 25 bent. Hoezo filosofie bedrijven als je nog kletsnat bent achter de oren, en verward tussen de oren.
Later bleek dat ik bij Wim in feite overnieuw had leren lezen en schrijven. Goed lezen, zindelijk schrijven – dat was (in mijn woorden) het motto van Wim over het ambacht van de schriftelijke communicatie. Wat staat er. WAT STAAT ER. WAT STAAT ER! Ik weet wat ik wil met schrijven: helder en bondig formuleren, als ik iets niet weet dat gewoon vermelden, als dingen ingewikkeld zijn gewoon zeggen dat ze ingewikkeld zijn. Aan de lezer denken, ruimte maken voor reactie. Ik heb een grote voorliefde voor het toegankelijk maken van ingewikkelde materie. Altijd gaat het om de inhoud. Wat is de kern.
In het tekstschrijverschap valt dat niet altijd mee. Bij sommige opdrachten is er geen kern of wil men van geen kern weten. Ook toegankelijkheid is niet altijd gewenst. ‘Communicatie’ is een werkveld, en heel vaak gaat het in dat werkveld om het naar buiten brengen van het beleid. Men zendt. Er is vaak geen sprake van tweerichtingsverkeer, van werkelijke communicatie met de buitenwereld. Er is ook angst voor de buitenwereld, angst voor een onvertogen woord. Soms angst voor de bestuurder, of angst voor verkeerde beeldvorming.
Communicatie is niet waardevol als je het doet vanuit het idee dat de buitenwereld tegenover je staat, als je ervan afgescheiden bent. Er middenin staan is veel leuker en spannender. Daarbij moet je de hele Nederlandse taal durven gebruiken, inclusief onvertogen woorden.
Afijn. zo schrijf ik ineens een geloofsbrief. Met dank aan Wim.